*************************************************************

مقدمه:

درس ریاضی بدون شک یکی از مهم ترین درس هایی است که دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی به دانستن و درک آن احتیاج دارند. بسیاری از دانش آموزان به دلایل گوناگون از جمله شیوه تدریس آموزگار، تجربه های ناموفق، فشارهای والدین، کم تمرینی و دشواری در یادگیری مفاهیم ریاضی چنان از این درس دچار ترس و اضطراب می شوند و از خود مقاومت نشان می دهند که گاهی ساده ترین اعمال ریاضی را هم نمی توانند انجام دهند. در حالی که امروزه با توجه به تسلط رشته ریاضی بر علوم و تکنولوژی جدید ضرورت بیشتری برای یادگیری این علم و فهم و درک قوانین آن حس می شود. از این رو آنچه آموزگاران نیاز به دانستن آن دارند، ساده سازی در مفاهیم، تاکید بر مبانی اولیه علم ریاضی و ارائه تمرین ها و مثال های گوناگون است ومهم تر از همه اینها ایجاد انگیزه است و بهترين انگيزه که مخصوصا در يادگيري و علاقه به رياضي نقش عمومي ايفا مي کند بيان ريشه هاي تاريخي و بيان تارخ رياضيات در پيشرفت رياضي مي باشد.به طور خلاصه می توان گفت که مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش ترین و کارآمد ترین مواد درسی می‌باشد. به طوری که مبینی(۱۳۸۰) به نقل از  ریچارد کورانت، در این زمینه می‌گوید: «ریاضیات یکی از عالی ترین تراوش‌های اندیشه ی آدمی است که منعکس کننده­ی اراده­ی انسان و نشان دهنده­ی سیر عقل و برهان و هم­چنین بیان کننده­ی میزان علاقه­ی بشر به کمال و زیبایی است.» نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدف‌های آموزشی در زمینه­ی ریاضی موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود.( مبینی،۱۳۸۰،ص۱۵

********************************************************

بیان مساله و توصیف وضع موجود:

اینجانب عمران بالاوندی با میزان تحصیلات کاردانی و ۳ترم ازمقطع  کارشناسی در رشته آموزش ابتدایی و 26ماه سابقه ی خدمت، در سال تحصیلی۹0-۹1 با سمت آموزگار پایه اول مدرسه نبوت واقع در شهر بدره، مشغول به انجام وظیفه هستم. این آموزشگاه، دارای 6کلاس و120­نفر دانش­آموز بوده و 6نفر از همکاران آموزگار ند؛(6نفر معلمُُ یک مدیر،یک معاون ، یک معلم ورزش و یک نفر مستخدم)کادر اجرایی در آن مشغول به کار هستند. همچنین لازم به ذکر است که این مدرسه فقط در شیفت صبح فعالیت دارد.شواهد من حاکی از این است که از نقطه  نظر اقتصادی و فرهنگی و هم­چنین میزان سواد، خانواده‌های دانش‌آموزان در وضعیت نسبتاً خوب یا متوسطی قرار دارند. بر این اساس، دانش‌آموزان کلاس اینجانب نیز با فراوانی ۸ نفر، از این قاعده مستثنی نبوده و دارای وضعیت خانوادگی مشابه با دیگر دانش‌آموزان این آموزشگاه هستند. از نظر وضعیت فیزیکی؛ آموزشگاه مذکور دارای بنایی نسبتا جدید است(تاسیس سال ۸۱) و یک طبقه دارد که دارای:دفتر­ آموزشگاه،نمازخانه و ۷ کلاس می باشد که ازبین کلاس ها دو کلاس(از جمله کلاس اینجانب) دارای دیتا پروژکتور می باشد اما مدرسه مذکور فاقد کتابخانه- آزمایشگاه  و کارگاه رایانه ی مجزا می باشد.

مساله ای که  ذهن اقدام‌پژوهان را به خود مشغول کرده ، به شرح زیر است:

از اوایل سال تحصیلی یاد شده، همواره رفتار دانش‌آموزان در زنگ ریاضی، توجه ما را به موضوعی از این قرار به خود جلب می­کرد. بدان معنا که در این زنگ، شاهد چهره­های درهم رفته و بی حوصله­ی آنان بودیم. بعضی از دانش آموزان در این زنگ با یکدیگر صحبت می­کردند، برخی از آن ها بی مورد اجازه­ی بیرون رفتن از کلاس را می­گرفتند، چند تا ازدانش­آموزان سرشان را روی میز خود گذاشته چرت می زدند.گاهی اوقات کتاب ریاضی­شان را نمی­آوردند  و هنگام انجام تمرین­ها و  دائم در کلاس راه می­رفتند . در واقع آن چه بیش از هر چیز ما را متعجّب می‌کند، کم­تحرکی و بی­توجهی آنان نسبت به درس ریاضی بود. زیرا آن­ها در زنگ‌های دیگر فعال و پر­تحرّکند و برای انجام دادن فعالیّت‌های مربوط به درس­های دیگر میل و رغبت زیادی از خود نشان ‌داده و فعالیت­های مورد نظر را به خوبی، کامل و تمیز انجام می­دهند، اما  درکلاس ریاضی علاوه بر این که غیر­فعال هستند، تکالیف و فعالیت­های مربوطه را نیز کامل و مرتب انجام نمی دهند! هم­چنین، برای حل تمرین روی تخته­ی کلاس،کسی داوطلب نمی‌ شود، و زمانی که دانش­آموزی را صدا می‌زنیم تا تمرینی را حل کند، چندان رغبتی برای انجام تمرین از خود نشان نمی دهد. در صورت نوشتن پاسخ نادرست هم، هیچ کس نظری نمی­دهد! فراگیران یاد شده نه تنها به تمرین‌های انجام شده روی تخته­ی کلاس توجهی نمی کنند، بلکه به کتاب خود هم توجهی ندارند تا پاسخ‌های ناصحیح را اصلاح کنند. این امر نشان دهنده ی آن بود که اصلاً دقت و توجه کافی را ندارند. با توجه به تذکرات زیادی که به آن ها می دهیم باز هم شاهد پاسخ های نادرست و ناقص تمرین های ریاضی هستم. از این رو، وضعیت موجود واقعاً برایم رنج آور است. از نتایج آزمون های مداد-کاغذی نیز رضایت چندانی نداریم، به جز تعداد اندکی، بقیه دانش آموزان، پاسخ سؤالات آزمون را ناقص یا نادرست می نویسند، با این­که بیشتر سؤالات در کلاس، تمرین میشود، ولی باز هم بی دقتی یا عدم یادگیری مفاهیم ریاضی کاملاً مشهود است. زمانی که فعالیت­های عملکردی ارائه می­شود تا انجام دهند، مشاهده می­کنیم که بی­حوصله، بی­دقت و نامرتب انجام می دهند. از این که آن‌ها از اول سال این قدر نسبت به درس ریاضی بی­توجه هستند، متأثر شدیم. احساس می­کنیم  که حتماً مشکلی هست که به درس مورد­ نظر بی­اعتنا هستند، به همین دلیل توجه ما به این مسأله بیش­تر جلب شد.بنابراین  پس از تبيين وضع موجود به تعيين مساله خود مي پردازيم. عنوان تحقیق خود را اینگونه بیان می داریم:

"چگونه می توانیم میزان علاقه مندی شاگردانمان به درس ریاضی پایه اول دبستان را افزایش دهیم؟"

 در ابتدا بگویم برای ابتدایی  نرم افزار آموزشی میشا و کوشا برای طریقه حل ریاضی خوب است.

با توجه به اهمیت این درس عدم­ علاقه به آن از سوی دانش آموزان که منجر به ناتوانی یادگیری شده،وهمچنین باعث افت تحصیلی و اتلاف بودجه شده و به سرزنش و تحقیر دانش‌آموزان، تشکیل خودپنداره ی ضعیف و کاهش عزت نفس آنان انجامیده و سلامت روان­شان را نیز به مخاطره می‌اندازد ،از این رو، و بر اساس وظیفه­ی خطیر الهی و تعهد شغلی خود و احساس مسئولیتی که در برابر دانش‌آموزانمان داریم، سعی میکنیم در صدد رفع این مشکل براییم.  تصمیم گرفتیم ابتدا علل بی‌علاقه‌گی آنان  را نسبت به درس ریاضی ریشه­یابی نموده و سپس به حل آن مبادرت ورزیم. انگیزه­ی ما به عنوان آموزگار پایه اول ابتدایی این بود که با استعانت از خداوند متعال و استفاده از نقطه نظرات همکاران، به بررسی موانع ایجاد شده پرداخته و هم­چنین با بهره­مندی از روش‌های گوناگون، تجربیات و راه­کارهای ابتکاری، علاوه بر ایجاد و افزایش علاقه‌مندی آنان به درس ریاضی، مهارت‌هایی را در رابطه با این درس مهم ایجاد کنیم و همچنین روش‌ها و طرح‌های مناسبی را جهت علاقه‌مندی آنان در به کار گیری مفاهیم ریاضی در زندگی روزمره فراهم نماییم.مسأله­ای که برایم مطرح می‌شد این بود؛ با توجه به محور بودن دانش‌آموزان در فعالیت‌های کلاس، در راستای هدف این اقدام پژوهی چه راه­کارهای عملی را می‌توان ارائه نمود تا میزان علاقه‌مندی دانش‌آموزان به درس ریاضی و فعالیت‌های مربوط به آن بیشتر شود؟ به عبارت روشن­تر، با استفاده از چه روش­هایی می­توان، زمینه­ی مناسبی برای شرکت فعال فراگیران در انجام فعالیت‌های مربوط به درس ریاضی فراهم نمود .

 

منبع: معلم یار